Паян Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗнче Анатолий Хмыт пьесипе лартнӑ «Сутӑн илнӗ чыс» ҫӗнӗ спектакль кӑтартрӗҫ. Ӑна чӑваш халӑх артисчӗ Иван Иванов лартнӑ. Сценине илемлетессишӗн чӑваш халӑх художникӗ Юрий Матросов тӑрӑшнӑ.

Пьеса авторӗ пирки каласан, вӑл Тутар Республикинче ҫуралнӑ чӑваш. Хальхи вӑхӑтра вӑл Шупашкарти шкулсенчен пӗринче чӑваш чӗлхипе литературине вӗрентет. Хӑй вӑхӑтӗнче Чӑваш телевиденийӗнче ача-пӑча кӑларӑмӗсен редакторӗнче тӑрӑшнӑ. Ҫар тивӗҫне унӑн Афганистанра пурнӑҫлама тивнӗ. Тен, ҫавӑнпа та пулӗ вӑл Афганистан темине суйласа илнӗ. Пӗр енчен, ун чухнехи самана чылай хыҫа юлнине кура вӑл хальхи вӑхӑтшӑн ҫивӗч мар пек те туйӑнӗ. Пытармастӑп, спектаклӗн пӗрремӗш пайне пӑхнӑ чух ҫавӑн пек туйӑм хамӑн та хуҫаланчӗ. Иккӗмӗш пайӗ вара, ӗҫ-пуҫ хальхи чӑваш ялӗнче пулса иртнӗ вӑхӑт, чуна уйрӑмах тивет. Пьесӑн тӗп шухӑшӗ ятӗнченех паллӑ — мул мала тухса тӑнӑ самантра пурнӑҫри ытти хаклав чакни.

Спектакльте тӗрлӗ ӑрури артистсем вылярӗҫ. Ҫав шутра СССР халӑх артистки Вера Кузьмина та пулчӗ.

Малалла...

Чӑваш наци конгресӗн Аслӑ пухӑвӗ пуҫтарӑниччен эрне ытларах ҫеҫ юлчӗ ӗнтӗ — вӑл ҫитес шӑматкун юпан 26-мӗшӗнче иртмелле. Ҫак кунсенче влаҫ тытӑмӗнчи ҫынсем те хӑйсем кама кӑмӑлланине пӗлтернӗ пулас — Тимӗр Тяпкин каласа панӑ тӑрӑх вӗсем ЧНК Президенчӗ пуканӗ ҫинче «ТУС» компанин ертӳҫине Николай Угаслова курасшӑн. Кандидачӗпе хӑйӗнпе те калаҫнӑ пулать, лешӗ хирӗҫ мар пулнине пӗлтернӗ (пӗлме: ӑна малтанах лартасшӑн пулнӑ, анчах Николай Фёдорович вӑл вӑхӑтра хӑй килӗшмен).

ЧНК Аслӑ Пухӑвӗ умӗн эрне ытларах юлнине шута илсе эпир ыйтӑм ирттерес терӗмӗр — ЧНК Президентне эсир кама суйланӑ пулӑттӑр? Пурӗ 7 кандидата вырнаҫтартӑмӑр (кунта алфавит йӗркипе): Архипов Геннадий Николаевич, Клементьев Валерий Леонидович, Лукоянов Николай Егорович, Оринов Вячеслав Николаевич, Портнов Константин Петрович, Угаслов Николай Фёдорович, Яковлев Константин Геннадьевич.

Эсир сасӑланине шута илмӗҫ пулин те пирӗн сайт хӑнисем епле шухӑшланине палӑрнине те уҫӑмлатма вӑхӑт ҫитрӗ пуль тетпӗр.

Хӗрлӗ Чутай районӗнчен виҫӗ вӑрҫӑ ветеранӗ вӑрҫӑ вӑхӑтӗнче ракетчик пулса ҫапӑҫнӑ: Штанаш салинчи Коннов Иван Николаевич, Шулю ялӗнчи Алексей Анисимович Захаров тата Ишеккассинчи Степан Павлович Плисов. Юпан 16-мӗшӗнче Акчикасси ял тӑрӑхӗнчи Шулюри пӗтӗмӗшле вӑтам пӗлӳ паракан шкулта Алексей Анисимович Захарова халалласа шахмат турнирӗ иртнӗ.

Турнира чылай ҫын хутшӑннӑ.

Хӗрсем хушшинчи ҫӗнтерӳҫӗсем:

• 1 вырӑн — Анастасия Григорьева (студентка);

• 2 вырӑн — Анастасия Инжебейкина ( 6 класс);

• 3 вырӑн — Полина Медакина (4 класс)

Арҫын ачасем хушшинче:

• 1 вырӑн — Дмитрий Мерзлайкин (6 класс);

• 2 вырӑн — Валерий Кудряшов (6 класс);

• 3 вырӑн — Константин Солдаткин (6 класс).

1–4 классем хушшинче малтисем Петр Захаров тата Светлана Инедеркина. 4–5 класри ачасем хушшинче Константин Тернев и Полина Медакина. Дмитрий Мерзлайкинпа Анастасия Инжебейкина 6–7 класс ачисем хушшинче, 8–9 класри вӗренекенсем хушшинче Вадим Розов и Александра Ходыко ҫӗнтерӳҫӗсем пулса тӑчӗҫ.

Малалла...

Литература музейӗн пӗр кӗтесӗ

ЧНК Аслӑ пухӑвӗ умӗнчи ятарлӑ халӑх пухӑвне ирттерме шутлани пирки эпир маларах пӗлтернӗччӗ ӗнтӗ. Хайхи вӑхӑтне те, кунне те паянхи куна палӑртнӑ иккен — умпуху эрнекун, юпан 18-мӗшӗнче, Шупашкарти К.В. Иванов ячӗллӗ литература музейӗнче иртмелле. Пуҫламӑшӗ — 16 сехетре.

Умпухӑва йӗркелекенсем ЧНК-ан Ваттисен канашӗ тата Чӑваш Енри ентешлӗхӗсем. Ку пухӑва Чӑваш наци конгресӗн пур ертӳҫӗсене те чӗннӗ. Унсӑр пуҫне умпухӑва ентешлӗх президиумӗсен ертӳҫисем те хутшӑнасса шанаҫҫӗ.

Ку мероприятире ҫитес аслӑ пухӑвӑн ӗҫ йӗркине сӳтсе явасшӑн тата ытти пӗтӗмӗшле ыйтусене пӑхса тухасшӑн. Тӗп тӗллев вара — аслӑ пухӑва хирӗҫӳсӗр те йӗркеллӗ, ҫураҫуллӑ ирттересси пулӗ. Мӗн енпе пулӑшмалла, туса ҫитереймен мӗнле ӗҫсем пуррине палӑртса вӗсене туса ҫитермелле — ҫак ыйтусене пӑхса тухӗҫ.

Пуҫлӑх патне каякан кирек епле ҫын та пулӑшу кӗтсе илессе шанать. Район шайӗнчи пуҫлӑхсем патнех те халӑх чун ыратӑвӗпе ҫитет. Шупашкар район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Георгий Егоров ҫак эрнере ирттернӗ йышӑнӑва вунӑ ҫын пынӑ. Вӗсем — Кӳкеҫ, Ишлей, Шӗнерпуҫ тата Лапсар ял тӑрӑхӗсенче пурӑнакансем.

Кама мӗн пӑшӑрхантарать-ха? Халӑхӑн ыйтӑвӗ, пӗтӗмӗшле илсен, пӗр пекрех. Сӑмахран, нумай ачаллӑ ҫемьесем валли ҫӗр уйӑрса парасси, ҫӗнӗ урамсене шыв тата ҫутӑ кӗртесси. Ишлей ял тӑрӑхӗнче пурӑнакан пӗр хӗрарӑм та, ав, ҫӗр ыйтӑвнех хускатнӑ. Нумай ачаллисем вӑл тӑрӑхра 31 ҫемье ҫак ӗмӗтпе ҫунатланать иккен. Паянхи куна илсен вуннӑшне кӑна тивӗҫнӗ-мӗн. Район администрацийӗн пуҫлӑхӗ ҫакӑншӑн Ишлей ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхне ӳпкелесе илнӗ. Вырӑнта ҫине тӑманнине пула юлашки икӗ ҫул хушшинче ҫӗр участокӗсене виҫтермен иккен. Анчах ку ыйтӑва хӑй еккипе ямӗҫ — яваплисене ӗҫе хӑвӑртлатма хушнӑ.

Ҫӗр ҫинче тӗрлӗрен кӗнчеле теҫҫӗ те, Шӗнерпуҫ ял тӑрӑхне кӗрекен Хыркасси ялӗнче пурӑнакан пӗр хӗрарӑм тата урама машинӑсем кӗртес мар тесе пӗренесем хурса тухнӑ иккен.

Малалла...

Ҫитес кӗҫнерникун, юпан 24-мӗшӗнче, 16:00 сехетре, «Узел связи/hub» кафере (адресӗ: Шупашкар, К.Маркс урамӗ, 52 ҫурт — ЧЭАЗ 1-мӗш площадки, производство корпусӗ, 2-мӗш хут) «Ҫапла пултӑр!» телепрограммӑн черетлӗ кӑларӑмне ҫырма палӑртнӑ. Теми: «Чӑваш Наци Конгресӗн пуласлӑхӗ пур-и?» Кӑларӑм юпан 25-мӗшӗнче ЧНК Аслӑ Пухӑвӗ умӗн эфира тухмалла. Хальлӗхе экспертсен ушкӑнне кӗме Конгресӑн хисеплӗ Президенчӗ Атнер Хусанкай, ЧР культура министрӗ Вадим Ефимов, Чӑваш Ен Элтеперӗ патне уҫӑ ҫыру янӑ Николай Лукианов шантарнӑ.

Чӑваш халӑх сайтӗнче Конгресс ыйтӑвне шавлӑн сӳтсе явнине кура программа авторӗ Татьяна Ильина кӑмӑл тӑвакансене унта хутшӑнма чӗнет. Ӑна ҫак адреспа ҫырса пӗлтерме пултаратӑр: t-il@mail.ru

Ҫуллахи вӑхӑтран хӗллехи вӑхӑт ҫине куҫас йӑлана Раҫҫейре 2011 ҫултан пӑрахӑҫланнӑ пулин те паянхи кунччен те ҫак ыйту тавра хӗрӳллӗ тавлашусем пыраҫҫӗ. 2014 ҫулхи юпа уйӑхӗнчен вара ҫак йӑлана — хӗллехи вӑхӑта куҫассине — тепӗр хут чӗртесшӗн иккен. Кун ҫинчен федераллӑ пичет кӑларӑмӗсенчен пӗри пӗлтернӗ. Ҫапла вара кӑҫаллӑха Раҫҫей халӑхӗ ҫак ҫулталӑка ҫуллахи вӑхӑтпах вӗҫлет, тепӗр ҫул вара юпа уйӑхӗнче вӑхӑта куҫарма планланӑ.

Пирӗн республикӑна илес пулсан, Патшалӑх Канашӗн депутачӗ Владимир Михайлов ҫак йышӑнӑва ырлать.

— Ман шутпа вӑхӑта ҫулталӑкра икӗ хут куҫарни — ҫынсен кӑнтӑрлаххи кунне те вӑрӑмлатать, Раҫҫейре электричество энергине те перекетлет, — хӑйӗн шухӑшне пӗлтерет депутат.

Шухӑшлатӑн та, этемпе этем пӗрех-ҫке — мӗн парас-илес пур тейӗн. Ҫапах та кулленхи пурнӑҫра тӗрлӗ сӑлтава пула ӑнланманлӑх сиксе тухасси те часах.

Пӗр халӑхпа тепӗр халӑх хушшинчи тавлашу, хирӗҫ-тӑрушӑн малашне вырӑнти хӑй тытӑмлӑх пуҫлӑхӗсене явап тыттарӗҫ. Наци хушшинчи харкашусемшӗн тӳре-шара ӗҫ вырӑнне те ним мар ҫухатма пултарӗ. Асӑннӑ йышши ӑнланманлӑх шутне чӗлхепе, религипе тата ыттине кӗртеҫҫӗ.

Ҫӗнӗ саккун проектне РФ Патшалӑх Думин депутачӗсем иккӗмӗш тата виҫҫӗмӗш вулавпа йышӑннӑ. Саккун кӗпӗрнаттӑрсене, апла тӑк регионсен пуҫлӑхӗсене, пырса тивмест иккен.

«Чун юрланӑ чух». Ҫак ятпа Етӗрне районӗнчи Культура ҫуртӗнче нумаях пулмасть «Манӑн ҫулсем — манӑн пуянлӑхӑм» девизпа йӗркеленӗ мероприятие районта пухӑниччен ял тӑрӑхӗсенче утӑ–авӑн уйӑхӗсенче тӗрлӗ жанрлӑ уявсем ирттерсе пултаруллисене палӑртнӑ. Кам мӗнле пултарать, хӑйӗн пултарулӑхне ҫавӑн пек кӑтартнӑ: хӑшӗсем хӑйсем кӗвӗленӗ юрӑсене шӑрантарнӑ, сӑввисене вуланӑ, хут купӑспа вылянӑ, такмак каланӑ.

Фестивале Валентина Семяхина ертсе пыракан «Калинка» халӑх ансамблӗ уҫнӑ. Мероприятие Етӗрне хулин тата ялӗн, ҫавӑн пекех Хучаш, Кӑкшӑмри, Кивӗ Тинкешри, Пӗрҫырланти, Мӑн Явӑшри, Пушкӑрт сали тӑрӑхӗсенчи маттурсем пуҫтарӑннӑ.

Илемлӗ вулассипе Хучашри Николай Ефимов ҫӗнтернӗ. Хор ансамблӗсенчен Пӗрҫырланти «Сар Ен» халӑх фольклор ушкӑнне ҫитекен тупӑнман. Вокалистсенчен Хучашри Алевтина Соколова мала тухнӑ. Кунсӑр пуҫне ытти номинаципе те хавхалантарнӑ.

Районта ҫӗнтернисем халӗ Ҫӗмӗрлере ҫитес уйӑхра иртекен республикӑри фестивале тухса кайма хатӗрленеҫҫӗ.

Малалла...

Ҫӗрпӳ районӗнчи Тӗнсӗр ялта пурӑнакан ҫирӗм ҫулхи каччӑ психика чирӗсене сиплекен пульница сӑлтавсӑр лекмен ӗнтӗ. Ӑна социаллӑ тетелте экстремизмлӑ шухӑшлӑ материала вырнаҫтарнишӗн айӑпланӑ пулнӑ. Республикӑри СУ СКР управленийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх асӑннӑ материал халӑхсем хушшинчи танмарлӑха ҫутатнӑ, вулаканта курайманлӑх, хирӗҫӳ туйӑмӗсене ҫуратнӑ.

Полици ӗҫченӗсем яша кӗске вӑхӑт хушшинче тупма пултарнӑ, ӑна хирӗҫ вара пуҫиле ӗҫӗ пуҫарса янӑ. Судпа психиатри экспертизине тунӑ хыҫҫӑн ҫамрӑк ӑс-тӑн енӗпе пӑсӑлни палӑрнӑ.

Ҫапла майпа 20 ҫулхи ялти ҫамрӑка психиатри станционерне сипленме яма йышӑннӑ.