Килӗрех! Хапӑлласа кӗтсе илӗҫ!

Мӑн Ҫавал шывӗ хӗрринче ҫулран ҫул пухӑнакан ярмӑркка кӑҫал утӑ уйӑхӗн 8-пе 11-мӗшӗсенче иртӗ.

Ҫӗрпӳ ярмӑркки ирттернӗ вырӑн авал ҫул хӗрринче вырнаҫнӑ. Хусана каякан ҫул шӑп та лӑп Ҫӗрпӳ витӗр тухнӑ пулнӑ (Ҫӗрпӳ кӗперне те ахаль унта туман — вӑл ҫул ҫинче пулнӑ) — халӗ вара М7 ятлӑ ҫул хула айӑккипе пӑрӑнса иртет. Ӗлӗк-авал (халӗ те ҫавнашкалах!) суту-илӳ пысӑк вырӑн йышӑннӑ. Япаласене хальхи пек таҫти ҫӗршывсенчен кӳрсе килеймен — килти ӗҫре тӑтӑшах усӑ курмалли хатӗрсене ял ҫынни хӑйех ӑсталанӑ. Сутма вара тӗрлӗ ярмӑрккасене, пасарсене ҫӳренӗ. Унтах хӑй ӑсталама пӗлмен кирлӗ япала туяннӑ. Ҫӗрпӳ хули мӗн авалтан паллӑ — пасар-ярмӑркка йӗркелемелли питӗ лайӑх вырӑн пулнӑ. Унӑн хӑйнеевӗрлӗхӗ те пулнӑ. Вӑл вӑхӑтра хальхи пек кинотеатрсем, культура керменӗсем пулман — халӑх ярмӑрккасенче савӑннӑ. Шӑп ҫавӑн йышши пасар (ярмӑркка) йӗркеленнӗ те ӗнтӗ Ҫӗрпӳ хули ҫывӑхӗнче. Тихвин мӑнастирӗн ҫумӗнче вырнаҫнӑран Тихвин ярмӑркки те тенӗ ӑна.

Малалла...

Чӑвашстат пӗлтернӗ тӑрӑх кӑҫалхи пилӗк уйӑхри демографине пӗтӗмлетнӗ хыҫҫӑн Чӑваш Енре пурӗ 6 433 ача ҫуралнӑ, 7 147 (вӑл шутра ҫулталӑка ҫитмен 31 ача) вилнӗ. Вилнисен шучӗ ҫуралнисенче 11,1% ытларах пулнӑ. Пӗлтӗр ку вӑхӑтри кӑтартусем 19,4%-па танлашнӑ. Ҫуралнисен шучӗ те пӗлтӗрхипе танлаштарсан 69 ытларах (е 1,1%). Вилнисен шучӗ 5,9% чакнӑ (е 452 ҫын сахалтарах).

Чӑваш Енӗн пур муниципалитетӗнче те тенӗ пекех халӑх йышӗ чакнӑ, Шупашкарпа Ҫӗнӗ Шупашкар хулинче тата Шупашкар районӗнче — ӳснӗ. Ҫын йышӗ чи нумай Ҫӗмӗрле (-16%), Улатӑр (-12,5), Пӑрачкав (-12,2), Хӗрлӗ Чутай (-11,7) тата Куславкка (-10,1) районӗсенче чакнӑ.

Пӗлтӗрхипе танлаштарсан 51 ҫемье ытларах (пурӗ 2 643 мӑшӑрланнӑ) ҫавӑрнӑ. Уйрӑлакансен йышӗ чакнӑ — пӗлтӗрхинчен 277 ҫемье сахалрах саланнӑ.

ASCAP сайчӗ

Нумай пулмасть ASCAP (Америкӑри кӗвӗҫӗсен, авторсен тата издательсен пӗрлӗхӗ) организаци хӑйӗн пайташӗсене ҫыру валеҫнӗ — унта Creative Commons, EFF, Public Knowledge йышши пӗрлӗхсемпе кӗрешме нимелле укҫа пухма пуҫлани пирки пӗлтернӗ. Creative Commons вӗсен хушшинче чи палли — ку пӗрлӗхсем контента ирӗклӗ сарма май паракан юхӑма тытса тӑраҫҫӗ.

«Паян, — тенӗ ҫырура, — пирӗн ума хальччен курман пысӑк йывӑрлӑх тухса тӑрать. Creative Commons, EFF, Public Knowledge йышши пысӑк енчӗклӗ техно-компанисем пирӗн Copyright вырӑнне Copyleft йышӑнтарас тесе ырми-канми ӗҫлеҫҫӗ. Вӗсем хӑйсене потребительсен прависене хӳтӗлекен пек кӑтартаҫҫӗ, анчах та тӗрӗссипе вӗсем пирӗн юрӑсемшӗн тӳлесшӗн мар ҫеҫ. Вӗсен тӗллевӗ — пирӗн юрӑсем тӳлевсӗр пулмалли пирки пӗлтересси ҫеҫ.»

Creative Commons пӗрлӗх, тӗрӗссипе каласан, хайлавсене автор правипе (copyright) кӑларакансене ним енчен те хӗсӗрлемест. Хӑйсен ӗҫӗсене ку лицензипе кӑларакансем хайлавсене ҫынсем патне ытларах ҫитерме ҫеҫ пулӑшать. Creative Commons лицензине аталантарма пулӑшакансем Copyright хальхи вӑхӑт ыйтнине тивӗҫтереймест теҫҫӗ.

Creative Commons-ӑн (чӑвашла та вырӑсла та куҫарӑвӗ ҫирӗпленмен-ха) тӗп тивӗҫӗ — автор валли хайлавӑн хӑш-пӗр прависене халӑха пама майсем тӑвасси.

Малалла...

Чыслав саманчӗ

Терентий Парамонович Дверенин алӗҫ ӑсти Чӑваш патшалӑх премине тивӗҫнӗ. Ӑна вӑл Н.В.Федоров Президентӑмӑр аллинчен Чӑваш Республики 90 ҫул тултарнине уявланӑ кунсенче илчӗ.

Карло Атте («Буратино» юмахри сӑнар) ӗҫне малалла тӑсаканӗ Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Ҫичӗпӳртре пурӑнать. 90 ҫулти Терентий Парамонович Дверенин хӑйӗн пуканисене пилӗк ҫул каялла ҫеҫ ӑсталама пуҫланӑ пулин те унӑн «буратинисене» районта ҫеҫ мар, республикӑра та, Раҫҫейре те лайӑх пӗлеҫҫӗ.

Конкурс! Конкурс! Конкурс!

Сирӗнтен пулӑшу кӗтеҫҫӗ!

Республикӑри чи паллӑ «Янташ» ушкӑн ят улӑштарать!

А.Н. Никитин композиторӑн 2 «Янташ» ушкӑн. Вӗсенчен пӗрисем ят улӑштараҫҫӗ — аслисем (Римма, Слава, Надя, Леня, Галя, Валера, Леня) текех янташ мар! Вӗсем ҫӗнӗ ушкӑн ятне шыраҫҫӗ!

Ушкӑн ячӗ кӗске пулмалла, хитре янӑрамалла.

Ҫӗнтерӳҫӗне ҫӗнӗ юрӑсен пуххи кӗтет!

1937 ҫулхи ялав

Шӑп та лӑп 90 ҫул каялла чӑваш халӑхӗ хӑйсен патшалӑхне, республикӑна, туса хума май тупнӑ. Чи малтан, паллах, вӑл автономи шайӗнче ҫеҫ пулнӑ, анчах та темиҫе ӗмӗр хушши, тутарсемпе монголсем Атӑлҫи Пӑлхар патшалӑхне аркатнӑ хыҫҫӑн, патшалӑхлӑ пулса тӑни халӑхшӑн питӗ пӗлтерӗшлӗ пулнӑ!

Хальхи вӑхӑтра ҫӗртмен 24-мӗшӗ чӑвашра — уяв кунӗ. Ӑна 15 ҫул уявлатпӑр ӗнтӗ, 1995 ҫултанпа. Республика кунӗнче культурӑпа, экономикӑпа, спортпа ҫыхӑннӑ тӗрлӗ мероприятисем иртеҫҫӗ — Акатуй, «Раҫҫей ҫӑлкуҫӗсем» фестиваль, Шупашкарти экономика канашлӑвӗ, «Ал ӑстиллӗ Руҫ», Пӗтӗм тӗнчери фейерверксен фестивалӗ, «Регионсем хушшинчи ҫыхӑну» курав, ҫуллахи ял спорт вӑййисем тата ыт.те. Уявӗ те пӗр кун мар, темиҫе кун пырать.

Пирӗн пӗрлӗх пурне те ҫак уяв ячӗпе саламлать!

Чӑвашсем! Пӗрле пулар! Кӳренӳсене, тӗрлӗ йывӑрлӑхсене ҫӗнтерсе малалла утар! Малашлӑха хамӑр туптар!

Шупашкарта тӗрлӗ тӑрӑхри пултарулӑх ушкӑнӗсене пухнӑ «Раҫҫей ҫӑлкуҫӗсем» халӑх пултарулӑхӗн фестивалӗ пырать. Ҫак фестивале хутшӑнма «Влир» фламанд фольклор ушкӑнӗ кӑмӑл тунӑ. Аякри тухнӑ хӑнасем ҫӗртмен 21-мӗшӗнче Элӗке ҫитрӗҫ. Пултарулӑх ушкӑнӗ Бельги патшалӑхӗн Фламанд Брабанчӗ ҫӗрӗнче 1968 ҫулта йӗркеленнӗ. Ушкӑн пуҫаруҫи музыка инструменчӗсене нумай тӗпченӗ, кӗвӗсем хайланӑ. Бельги артисчӗсем Элӗкри культурӑпа кану центрӗнче фламанд халӑхӗн пултаруллӑхӗпе паллаштарчӗҫ.

Район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Л.Читнаев коллектива ӑнӑҫу сунчӗ.

Бельгирен килнӗ коллективӑн ташшисем, тӗрлӗ инструментсемпе шӑрантарнӑ кӗввисем Элӗк районӗн ҫыннисене питӗ килӗшрӗҫ.

«Валинке» артисчӗсем фламандсене чӑваш ташшине вӗрентрӗҫ. Концерт вӗҫленсен, сывпуллашнӑ май, элӗксем Хӗвеланӑҫ Европӑран килнӗ ҫынсене асӑнмалӑх чӑваш тӗррипе капӑрлатнӑ парнесем пачӗҫ.

Сӑнӳкерчӗксем

паркри Елчӗк кӳлӗ

Кӑҫал ҫу кунӗсем Атӑл тӑрӑхӗнче шӑрӑх тӑраҫҫӗ. Ҫумӑрӗ ҫукаласа иртет пулин те ун нӳрри таврана йӗпетме ҫитеймест. Йӑлӑм енче те пушар тухас хӑрушлӑх вӑйлӑ. Мари Элӗн вырӑнти ИӖМ (Инкеклӗ ӗҫсен министерстви) пӗлтернӗ тӑрӑх «Мари Чодра» наци паркӗнче вут алхасать. Кун пирки «Интерфакс» хыпарлать.

Вут Илет посёлок патне ҫитме пуҫланӑ. Пушар пирки хыпар ИӖМе ҫитнӗ хыҫҫӑнах вӑрман хӗрринче пурӑнакан 75 ҫынна эвакуциленӗ. Ҫапах та ҫил тепӗр енчен вӗрме пуҫланине кура посёлокшӑн (унта 400 ытла ҫын пурӑнать) хӑрушлӑх ҫук пулӗ тесе шутлаҫҫӗ.

Вырӑнти 19 сехет тӗлне вут 80 гектарта алхасать тесе пӗлтереҫҫӗ.

«Туслӑх» ФСК

Халӗ кашни район тӗпӗнче тенӗ пекех физкультурӑпа сывлӑх комплексӗсене уҫнӑ. Хӑш-пӗр районта вӗсем темиҫе ҫул ӗҫлеҫҫӗ ӗнтӗ, теприсенче вара — уҫӑлаҫҫӗ ҫеҫ. Ҫӗртмен 18-мӗшӗнче Шӑмаршӑ районӗнчи «Туслӑх» ФСК хута ячӗҫ.

Комплекса уҫма Чӑваш Ен президенчӗ Николай Фёдоров, Чӑваш Енӗн физкультура, спорт тата туризм министрӗ Анатолий Николаев, Шӑмӑршӑ районӗн пуҫлӑхӗ Валерий Петрович Фадеев, «СУОР» ТМЯО тӗп директорӗ, Чӑваш Республикин Патшалах Канашӗн депутачӗ Владимир Федорович Ермолаев килчӗҫ.

ФСК ҫуртӗнче сывлӑха упрамас тесен тем те пур: икӗ бассейн, тренажерлӑ тата фитнес пӳлӗмсем. Кӗрешӳ валли те, теннисла выляма та уйрӑм пӳлӗмсем пур. Ҫурт таврашӗнче ҫавӑн пекех теннис корчӗ, воллейбол тата хоккей вӑййисен лаптӑкӗсем, чупмалли сукмаксем пур. Ача-пӑча валли уйрӑм лаптӑк тунӑ. Туслӑха ҫирӗплетмелли вырӑн чӑн та нумай!

Ҫуртӑн хӗрлӗ хӑйӑвне виҫҫӗн татрӗҫ: Чӑваш Ен президенчӗ, Шӑмӑршӑ районӗн пуҫлӑхӗ тата кире пуканне йӑтассипе чемпиона тухнӑ спорт ветеранне В.

Малалла...

Кӑҫал Республика кунӗн уявӗ уйрӑмах чаплӑ иртмелле — Чӑваш патшалӑхне (республика тени патшалӑха пӗлтерет) туса хунӑранпа 90 ҫул ҫитет. Йӑлана кӗнӗ тӑрӑх кашни ҫул Республика кунне пӗр-пӗр районта ирттереҫҫӗ. Кӑҫал черет Патӑрьел районне ҫитнӗ.

Районти уяв программи:

Ҫӗртмен 24-мӗшӗ

9:00-17:00. Патӑрьел районӗн уҫӑ спорт уявӗ. Курма пырсан эстафета, кӗрешӳ, кире пуканӗ тата штанга йӑтассин ӑмӑртӑвӗсемпе, армспортпа паллашма пулӗ. Ӑмӑртусем «Хӗвеллӗ» уҫланкӑра тата ипподромра иртӗҫ.

10:00-10:15. Патӑрьелти пӗтӗмӗшле вӑтам пӗлӳ паракан 1-мӗш шкул умӗнче вӗрентекен палӑкне уҫни.

10:00-14:00. «Тӗлӗнтермӗш-ярмӑркка» уҫни. Патӑрьел районӗнчи алӗҫ ӑстисен ӗҫӗсемпе «Хӗвеллӗ» уҫланкӑра паллашма пулӗ.

10:00-14:00. «Тӳпене ҫитерекен ӗмӗт». Вӗҫекен ҫӗленсен уявӗ. Комаров урамри ҫӳранҫӳрекенсен лаптӑкӗ.

10:00-17:00. Пӗтӗм чӑвашсен ҫуллахи ял спорт вӑййисем. Патӑрьелти тӗп стадионта курма пулӗ.

10:00-15:00. «Хаваслӑ вӑйӑсен кунӗ». Вӗрентекен ҫулталӑкне халалланӑ районти ача-пӑча уявӗ.

Малалла...