Шупашкар хулинчи Деменьтев урамӗнче 18-мӗш ҫуртӑн 1-мӗш корпусӗ таврашӗнче хӑйне евӗрле пӗчӗк «аквапарк» ӑсталаннӑ. Ҫумӑр ҫунӑ хыҫҫӑн ача-пӑча площадкинче пысӑк, тарӑн кӳлленчӗк пулса тӑрать. Ҫав хушӑрах ӑмӑр кунсенче ланкашка хӑйӗн тарӑнӑшне ҫухатмасть, ӳссе тӑрать ҫеҫ.

Шӑпӑрлансене ку вара пачах та кулянтармасть, вӗсем хаваспах ача-пӑчасем валли ятарлӑ ӑсталанӑ сӑрт ҫинчен шывалла шуса анаҫҫӗ, унта кӑвакалсем пек чӑпӑлтатаҫҫӗ. Ҫав-ҫавах ку кӳлленчӗке кӗме именсе тӑракансем те пур. Ҫавӑнпа та ҫутҫанталӑк ӑсталанӑ «аквапарк» пурин кӑмӑлне те каймасть ҫав.

Ҫумӑр паян та япӑхах мар ҫурӗ апла тӑк «мини-аквапаркра» шыв татах та тулӗ-ха, хӳхмӗ.

Паян чӑваш парламенчӗн спикерӗ Юрий Попов, Олег Мешков вице-спикер тата Николай Маловпа Игорь Кушев депутатсем журналистсемпе тӗл пулчӗҫ. Калаҫӑвӑн тӗп теми Чӑваш Патшалӑх Канашӗн черетлӗ тапхӑрне сӳтсе явасси пулчӗ. Астӑвакансем каланӑ тӑрӑх, кун пек мелпе тӗлпулу йӗркелени унччен пулман. Калаҫӑва спикер журналистсене республикӑн саккунсем кӑларакан органне тимлӗх уйӑрнӑшӑн тав тунинчен пуҫларӗ.

Тӗлпулӑва пынӑ МИХсен ӗҫченӗсенчен депутатсем, ӑнланнӑ тӑрӑх, ҫивӗч ыйту самай парасса кӗтнӗн туйӑнчӗ. Ҫапах та, ӗҫтешӗмсем ан кӳренччӗр те, анчах «шӑллӑ» ыйту хускатакансем сахалрах пулчӗҫ. Кӑсӑклӑраххисен шутне, ман шутпа, «халӑх тарҫисене» тӗрлӗ блогра, Интернет-кӑларӑмсенче хурланине вӗсем епле йышӑнни; мӗншӗн хӑш-пӗр депутат сесси вӑхӑтӗнче ҫине-ҫинех сӑмах калани, теприсем вара ҫӑвара шыв сыпнӑн ларни пирки; саккун проекчӗсене ытларах чух Чӑваш Ен Элтеперӗ сӗнни депутатсем пуҫаруллӑ маррине пӗлтермест-и; парламентӑн пӗр-пӗр сессине чӑвашла ирттерме шухӑшламастӑр-и тесе кӑсӑкланнине тата ҫавӑн йышши хӑш-пӗр саманта кӗртмелле-тӗр.

Чӑвашла ирттересси пирки каласан, «маншӑн, Чӑваш Енре ҫуралса ӳснӗ, кунта пурӑнакан, ялан чӑвашла калаҫакан ҫыншӑн (ҫемьере ман виҫӗ ача, виҫҫӗшӗ те чӑвашла калаҫаҫҫӗ, арӑмпа та чӑвашла калаҫатпӑр) чӑвашла калаҫма, ертсе пыма питӗ ҫӑмӑл, кӑмӑллӑ.

Малалла...

Паян, ҫурлан пӗрремӗш кунхине Ҫӗнӗ Шупашкарти ҫынсем пӗр кӑсӑклӑ пулӑм тавра сӑмахлама чарӑнмаҫҫӗ — ара паян 1:26 сехетсенче хулари ТЭЦ-3 ҫийӗнче хуралҫӑсем куҫпа курнӑ, карас телефон ҫине YKJ ӳкерсе илнӗ имӗш.

— Тӗпчесе пӗлмен ӗскере ахаль карас телефонӗ ҫине ӳкерсе илнӗ, ҫавӑнпа та видео пахалӑхӗ лайӑхах мар, ТЭЦ трубисем кадрта курӑнмаҫҫӗ. Пӗрлӗ ӗҫлекенсемпе эпир курнӑ тӗлӗнтермӗшрен калаҫми пулса лартӑмӑр. Пӑхӑрсем хушшинче кирпӗч евӗрлӗ япала ҫутатса тӑратчӗ. Шел пулин те эпир кӗске фрагмента ҫеҫ ӳкерсе ӗлкертӗмӗр, хыҫҫӑн объект куҫ умӗнчен ҫухалчӗ, — каласа парать Юрий Филиппов.

Ҫӗнӗ Шупашкарта асӑрханӑ тӗпчесе пӗлмен вӗҫекен ӗскере «ПроГород» сайтне кӗрсе курайраҫҫӗ.

Тӗленмелле эпир ҫынсем... Пепке ҫураласса пӗлсен вӗҫӗ-хӗррисӗр савӑнатпӑр: кӗтетпӗр, хатӗрленетпӗр. Анчах та ача тинех кун ҫути курсан — хӑш-пӗрисем тискерленеҫҫӗ. Тӑван ашшӗсемех урӑлла-ӳсерлӗ хӑйсен шӑпӑрланӗсене «чышкӑлама» тытӑнаҫҫӗ, тен упӑшкисен тыткалӑшне тӗслӗхе хурса ачан амӑшӗсем те нимпе кая юлмаҫҫӗ.

Канаш хулинчи йӗрлӗв органӗ 26 ҫулхи хӗрарӑма хирӗҫ пуҫарнӑ пуҫиле ӗҫӗн тӗпчевне туллин вӗҫленӗ. Хайхискере вара тимлӗ пулмасӑр хӑйӗн 9 уйӑхри пепкен пурнӑҫне татнишӗн айӑплаҫҫӗ.

Йӗрлевҫӗсем тӗпчесе пӗлнӗ тӑрӑх 2012 ҫулхи раштавӑн 14–28-мӗш кунсем хушшинче хӗрарӑм хӑйӗн шӑпарланӗ йывӑр чирленине пӗлнӗ пулин те сыватма васкаман. 9 уйӑхри пепке вара тип пыр пневманине пула ҫут тӗнчерен уйрӑлса кайнӑ.

Паянхи кун йӗрлев органӗсемпе ҫирӗпленнӗ айӑплав пӗтӗмлетӗвне Канаш районӗн судне янӑ. Ҫакӑн пек тискерлӗхшӗн хӗрарӑма 2 ҫуллӑх термене хупма пултараҫҫӗ..

Унсӑр пуҫне йӗрлев органӗсем ҫакӑн йышши тискер пулӑмсем малашне ан тухччӗр тесе Канаш хулин администрацийӗн тата Канашри медицина центрӗн пуҫлӑхӗсене ятарлӑ асӑрхаттару хутне ярса панӑ.

Малалла...

Андрей Андреев

Кӗркуннехи евӗр ҫанталӑка пӑхмасӑр пирӗн ентешсем куллен тенӗ пек ҫӗршывӑн тӗрлӗ кӗтесӗсенче иртекен ӑмӑртусене хутшӑнаҫҫӗ. Япӑх илтекен спортменсем те республика чысне хӳтелеме старта тухма васкаҫҫӗ.

Утӑн 24-мӗшӗнчен пуҫласа ҫурлан 4-мӗшччен Болгари ҫӗршывӗн София хулинче XXII ҫуллахи Сурдлимп вӑййисем иртеҫҫӗ. Ӗнер, утӑн 31-мӗшӗнче пирӗн ентеш — тава тивӗҫлӗ мастер спорчӗ, 2008 ҫулта 800 метр дистанцире Сурдлимп вӑййисен кӗмӗл призёрӗ, 2012 ҫулхи 800 метр дистанцире Тӗнче Чемпионатӑн призёрӗ Андрей Андреев 1 500 метр дистанцире (3:58.0) юлашки чупура пӑхӑр медаль ҫӗнсе илнӗ. Пьедисталӑн пӗрремӗшпе иккемӗш картлашкине вара Кени спортсменкисем йышӑннӑ.

Пӗлме: XXII ҫуллахи Сурдлимп вӑййинче Раҫҫей чысне 321 спортмен хӳтелет, пӗтемӗшлӗ ӑмӑртусенче 3 000 яхӑн ҫын хутшӑнать.

Чӑваш Енӗн Тӗп суйлав комиссийӗн председателӗ пулнӑ, халӗ Чӑваш ял хуҫалӑх академийӗн ректорӗнче тӑрӑшакан Людмила Линика хирӗҫле пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Ҫакна паян ЧР Прокуратуринче иртнӗ пресс-конфренцире прокурор ҫумӗ Александр Григорьев пӗлтернӗ. Пуҫиле ӗҫе Федерацин хӑрушсӑрлӑх службин Чӑваш Енри управленийӗ пуҫарнӑ. Тӗпчевҫӗсем Линик хысна укҫипе чикӗ леш енне хӑйӗн ӗҫӗсемпе кайнӑ тесе шухӑшлаҫҫӗ-мӗн. Ҫавӑн пек вара патшалӑха 100 пин тенкӗлӗх шар кӑтартнӑ имӗш.

Линикпа ҫыхӑннӑ пуҫиле ӗҫ пирки тӗрлӗ сӑмах-юмах ҫӳрет. Хӑшӗсем ӑна политикӑпа ҫыхӑнман-ши тесе те пӑшӑлтатаҫҫӗ. Аса илтеретпӗр, Людмила Линика ял хуҫалӑх академийӗн ректорӗн тивӗҫне пурнӑҫлама унчченхи ректор вырӑнне 2012 ҫулхи кӗркунне лартнӑччӗ. Кӑҫалхи ҫӗртме уйӑхӗнче ӑна ректора суйланӑ. Анчах суйлав процедурине йӗркене пӑсса ирттернӗ тесе калаҫакансем те пулнӑччӗ...

Ҫак кунсенче Шупашкарта Краснодартан килнӗ ҫын хӑналанать. Ара, вӑл кӑна-им, таҫтан такам та килет пуль тесе пӗтӗмлетме ан васкӑр-ха. Арҫын унтан квадроциклпа персе ҫитнӗ. Унччен вара вӑл Урал тӑвӗсем патне ҫаврӑнса килнӗ. Ака уйӑхӗн пуҫламӑшӗнче ҫула тухӑнскер 9 пин километра яхӑн ҫӗннӗ. Анчах Шупашкартан тӑван тӑрӑхне ҫаврӑнса кайма палӑртмасть иккен-ха — вӑл Раҫҫейӗн Европа енчи чи ҫурҫӗр вырӑнне, Рыбачий ҫурутрав патне ҫитесшӗн. Арҫын кӑсӑкланӑвӗне арӑмӗпе ачи те пайлаҫҫӗ иккен. Анчах вӗсем квадроциклпа ларса тухман — упӑшки тата ашшӗ ҫитес хулана трейлерпа (йывӑр тиев турттаракан машинӑсемпе), куҫса пыраҫҫӗ. Эпир ӑнланнӑ тӑрӑх, автостоп текен меслетпе.

Краснодартан тухнӑ ҫулҫӳревҫӗсене кашни хуларах хӑйӗн тусӗсем — вырнӑти мотоклуб членӗсем кӗтсе илеҫҫӗ иккен, вӗсемех маршрут пирки ӑнлантараҫҫӗ иккен. Шупашкарсем, сӑмахран, ӑна Чулхулана ҫити ӑсатса ямалла.

Республикӑри тӗрлӗ харпӑрлӑх хурмиллӗ предприятисем рабочисем ҫитменнипе аптӑраҫҫӗ-мӗн. Кун пирки Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев Ӗҫ тата ӗҫлев федерацин службин ертӳҫин ҫумӗпе Иван Шкловцевпа тӗл пулсан асӑнса хӑварнӑ иккен. Предприятисене 20 пин ҫын таран рабочи кирлӗ-мӗн, ҫав вӑхӑтрах ӗҫлӗх центрӗсенче 5 пин ҫын кӑна шутра тӑрать иккен.

Сӑнавҫӑсем ҫак лару-тӑрӑва епле хаклани пирки калама хӗн те, анчах, ман шутпа, кунта темиҫе сӑлтав. Ҫав шутра вӑй питтисенчен чылайӑшӗ ют региона ӗҫлеме ҫӳрени те пурах. Уйрӑмах — Мускава. Пӗлнӗ тӑрӑх, Питӗр, Сочи хулисене, Урал тӑрӑхне ҫитекенсем те ҫук мар.

Елчӗк районӗнчи «Знамя» кооператив ертӳҫине ӗҫ укҫипе парӑма кӗрсе кайнӑшӑн пуҫлӑх пуканӗнчен ҫулталӑклӑха хӑтармалла тунӑ. Предприятин 23 ҫынна пурӗ 100 пин тенкӗ ытларах тӳлемелле пулнӑ. Тен, прокуратура шеллетчӗ те пуль-ха, асӑрхаттарнипех ҫырлахатчӗ-тӗр, анчах кун пек «ҫылӑха» ертӳҫӗ унччен те пӗрре кӗнӗ иккен. Хальхинче вара дисквалификацилемех йышӑннӑ. Кун пек сӗнӳпе малтан суда тавӑҫпа тухнӑ — тӳре килӗшнӗ.

Сӑмах май, «Знамя» кооператив пуҫлӑхӗ евӗр айӑплава кӑҫал республикӑри 13 ертӳҫӗ хӑйӗн тӑрӑх курса ӗненнӗ.

Паян, утӑн 31-мӗшӗнче «Грани» хаҫат редакцинче журналистсен Чӑваш Енӗн премьер-министрӗпе Иван Моторинпа тата республикӑри хыпар политики тата массӑллӑ коммуникацийӗсен министрӗпе Валентина Андреевӑпа тӗлпулу иртнӗ.

ЧР министӑрсен кабинечӗн председателӗ экономика кӑтартӑвӗсем чакни ҫинче, хуласене пӗрлештерни ҫинчен, Шупашкар шыв управӗн шайне хӑпартни ҫинчен, ТБО полигон ҫинчен, эрех таврашне сутасси ҫинчен тата ытти пулӑмсем ҫинчен калаҫнӑ.

Тӗлпулура хускатнӑ ыйтусене шӑматкун тухакан «Грани» хаҫат номерӗнче вуласа пӗлме пулать.