Вӑрнар районӗнчи Ҫавалкасси ялӗнче (Кульцав ял тӑрӑхӗ) ял кунӗ иртрӗ. Уява чылай халӑх пухӑнчӗ: ватти вӗтти те, ял ҫыннисем те, ку ялта ҫуралса ӳснисем те. Уяв яла кӗрекен ҫӗнӗ асфальт ҫулӑн пуҫламӑшӗнче пуҫланчӗ. Ӑна, паллах, Республикӑри автомашин ҫулӗсене аталантармашкӑн йышӑннӑ Хушу тӑрӑх сарнӑ. Вӑл Хушупа килӗшӳллӗн ҫавӑн пекех ялпа юнашар Кӗҫӗн Ҫавал урлӑ кӗпер хывнӑ. Ку вӑл ялта пурӑнакан 141 ҫыншӑн питӗ пысӑк парне пулса тӑчӗ.

Ял уявне уҫнӑ май пуҫлӑхсем сӑмах каларӗҫ, ун историне аса илчӗҫ. Халӑх районти культура ҫурчӗ ҫӳмӗнчи пултаруллӑх ушкӑнне, чӑваш эстрадин ҫӑлтӑрне, Галина Скворцовӑна, алӑ ҫупсах итлерӗҫ.

Уяв тӗлне ял ҫннисем ҫичӗ витре кӗрекен хуранра шӳрпе пӗҫерсе хатӗрлерӗҫ — пурне те унпа хӑналарӗҫ.

Хыпар ҫӑлкуҫӗ

Вӑхӑт майӗпен шӑвать... Ак авӑн уйӑхӗ иртсе кайрӗ, юпа ҫитрӗ. Ӑслӑлӑхпа фантастика, фэнтези произведенийӗсен конкурсне те ачасен хайлавӗсем киле пуҫларӗҫ. Чи пӗрремӗш хутшӑнакан шутӗнче Сергей Игнатьева асӑнас пулать. Вӑл Сӗнтӗрвӑрри хулинчи 1-мӗш гимназире вӗренет, 8а класа ҫӳрет. Клас ертӳҫи — чӑваш чӗлхипе литература вӗрентекенӗ Борцова Татьяна Панфиловна.

Сергейӑн сӑввисене, тата конкурса ярса панӑ ытти ӗҫсене кунта тупма пулать.

Нумай пулмасть И.Я. Яковлев мӑнукӗн ачин, Лидия Дмитриевна Некрасовӑн, кил-йышне хуйхӑ пырса тивнӗ: хваттер вут-ҫулӑмра ҫунса кӗлленнӗ, 8 ҫулхи ача вилнӗ.

Чӑваш наци конгресӗ Лидия Дмитриевнӑна ҫак хуйхӑпа пӗччене хӑварас мар тесе укҫа куҫтарма пуҫланӑ. Камӑн кӑмӑл пур — ку ӗҫе пулте хутшӑнма пултараҫҫӗ. Укҫана ҫак счёт ҫине куҫарма пулать:

ИНН 2128010133 Межрегиональная общественная организация «Чувашский национальный конгресс», г. Чебоксары, ул. Композиторов Воробьевых, д. 10, р/с 40703810775020000067 в Чувашском ОСБ № 8613 г. Чебоксары, к/с 30101810300000000609, КПП 213001001, БИК 049706609.

Хыпар ҫӑлкуҫӗ

Чӑваш филологийӗпе культура факультетӗнче ЧР тава тивӗҫлӗ учителӗ З.К. Яковлева доцент ертсе пыракан «Сипет» фольклор ансамблӗ ҫамрӑк сасӑсемпе пуянланчӗ: Иванов Дмитрий, Колдашова Фарида, Медведева Анастасия, Яковлева Лариса тата Кузьмина Вероника хаваспах тӑван халӑх пуянлӑхне, юрри-кӗввине анлӑрах ӑша хывма килӗшрӗҫ.

Аслӑ курссем кӗҫӗннисене кӑмӑлпах Чӑваш тумне тӑхӑнтарса хӑйсен йышне йышӑнчӗҫ.

Ку эрне вӗҫӗнче Тӑвай районӗнче йывӑҫ лармалли субботник иртӗ. Мероприятине тӗрлӗ организацисемпе предприяти ӗҫченӗсем, шкул ачисемпе вӗрентекенсем, ҫутҫанталӑка юратакансем хутшӑнма килӗшнӗ. Уйрӑмах Тӑван Ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫинче ҫӗнтернишӗн халалласа хывнӑ парксенчи йывӑҫсене ҫӗнетме палӑртнӑ. Вӑл йышши парксем Тӑвай ялӗнче тата Кивӗ Элпуҫпа Вӑрманти Тӑрӑн ял тӑрӑхӗнче вырнаҫнӑ — унти халӑх уйрӑмах тӑрӑшса ӗҫлеме хатӗрленеҫҫӗ — лартмалли йывӑҫа шыраҫҫӗ, паркри ӗҫе палӑртаҫҫӗ.

Хыпар ҫӑлкуҫӗ

«Советская Чувашия» хаҫат парнисемшӗн йӗркеленӗ чупу кӑҫал авӑнӑн 13-мӗшӗнче иртмеллеччӗ. Шел, ҫанталӑк чӑрмантарчӗ — ку мероприятине юпан 13-мӗшне куҫарчӗҫ. Чупу кӑҫал юбилейлӑ — 70-мӗш хут иртет.

Ӑмӑрту «Спартак» стадионта иртӗ. Ушкӑнсене 8 сехетре регистрацилеме, 9 сехет те 40 минутра вӗсене йӗркене тӑратма тытӑнӗҫ. 9 сехет те 45 минутра мероприятине чаплӑн уҫӗҫ те 10 сехетре чупма пуҫлӗҫ.

Ӑмӑртӑва яланхи пекех шкул ачисем, спортпа туслӑ пурӑнакан ҫемьесем, спортсменсем хутшӑнӗҫ (пурӗ 13 ушкӑна уйӑрнӑ). Эсир те хутшӑнма пултаратӑр!

Хыпар ҫӑлкуҫӗ

Авӑн уйӑхӗн 24-мӗшӗнче Чӑваш филологийӗпе культура факультетӗнче пысӑк уяв иртрӗ. Ку уяв пӗрремӗш курсри студентсен йышне кӗнипе ҫыхӑннӑ. Пӗрремӗш курсемшӗн ҫеҫ мар, факультетшӑн та пысӑк савӑнӑҫ пулса тӑчӗ. Концерта Еленӑпа Татьяна Оливановӑсем ертсе пычӗҫ. Уяв ячӗпе пурне те Чӑваш филологийӗпе культура факультечӗн деканӗ Родионов В.Г. саламларӗ. «Чӑваш халӑхне тата унӑн культурине упраса хӑварасси, пирӗнтен, ЧФКФ студенчӗсемпе вӗрентекенӗсенчен нумай килет», — терӗ Виталий Григорьевич. Ҫак шухӑша пурте ырларӗҫ. Уявра Инди ҫамрӑкӗ, медфак студенчӗ илемлӗ чӑвашла юрӑсем шӑрантарчӗ. Пӗрремӗш курссене ЧПУн проректорӗ Викторов О.Н., Шупашкар хулин администраци пуҫлӑхӗн ҫумӗ Исаев Ю.Н. саламларӗҫ. Каярах пӗрремӗш курссене аслӑрах курссенче вӗренекен студентчӗсем хӑйсен пултаруллӑхӗпе савӑнтарчӗҫ.

Чӑваш чӗлхин пултаруллӑ тӗпчевҫи, Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ учителӗ И.П.Павлов (1928 — 2002) ҫуралнӑранпа 80 ҫул ҫитрӗ.

Вӑл хӑй хыҫҫӑн 200 ытла тӗпчев ӗҫӗ хӑварнӑ. 1965 ҫулта пичетрен тухнӑ «Хальхи чӑваш литература чӗлхи» монографи тӑван чӗлхемӗр пирки ҫырнӑ чи тӗплӗ тӗпчев шутланать. Унтанпа 40 ҫул иртрӗ пулин те, ҫак классикӑлла хайлава ҫитекенни пулмарӗ. Пирӗн шкулсенче чӑваш чӗлхине 40 ҫула яхӑн Иван Павловӑн учебникӗсемпе вӗреннӗ, вӗсем пурӗ 30 кӑларӑмпа тухнӑ. 50-мӗш тата 80-мӗш ҫулсенче Иван Павлович хальхи Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институчӗн чӗлхе пайне ертсе пынӑ.

Чӑвашсен мухтавлӑ ывӑлне, сумлӑ тӗпчевҫе халалласа унӑн тӑван ҫӗршывӗнче — Чӑваш Республикинчи Элӗк районӗнче — ӑслӑлӑхпа парктика конференцийӗ иртрӗ. Ун ӗҫне ЧР вӗренӳпе ҫамрӑксен политикин элчи Инесса Ядранская, районти вӗренӳ пуҫлӑхӗсем, гуманитари институчӗпе Чӑваш университечӗн ӑсчахӗсем, Элӗк вӗренекенӗсемпе вӗрентекенӗсем хутшӑнчӗҫ. Владимир Иванов, Николай Егоров, Виталий Родионов профессорсем уява хӑт кӗртрӗҫ.

Малалла...

Чулхула облаҫӗнчи Урен районӗнче ҫӗнӗ АЭС туса лартасшӑн. Ҫурла уйӑхӗн 26-мӗшӗнче Урен районӗн земство пухӑвӗн депутачӗсем ку ыйтӑва татса панӑ — атомлӑ электростанцине вырнаҫтарма килӗшнӗ. Ку пӗрремӗш тапхӑр кӑна-ха. Малалла область пуҫлӑхӗсем «Росатом» ПК-па килӗшӳ пусма хатӗрленеҫҫӗ.

Раҫҫей Федерацийӗн энергетика тӗлӗшӗпе тӗп аталанӑвӗн планӗ тӑрӑх Чулхула облаҫӗнче 2020 ҫулччен икӗ объект хӑпартмалла — пӗри АЭС, тепри — пӑспа газ электроцентралӗ. Унӑн хӑвачӗ 900 МВт. АЭС хӑвачӗ — 2400 МВт, вӑл икӗ блокран тӑрӗ. Малашне, вӑхӑт ыйтсан, ӑна ӳстерме те пулӗ. Электростанцине 2016 ҫул тӗлне туса лартма палӑртаҫҫӗ, 2020 ҫул тӗлне вара хута ярасшӑн.

Хыпар ҫӑлкуҫӗ

Авӑн уйӑхӗн 14-мӗшӗ. 8 сехет ирхине. Юханшыв портӗнче чӑваш филологийӗпе культура факультечӗн ӗҫченӗсем пухӑннӑ. Тӗллевӗ пӗрре — паян Мари республикин Юрино салинче вырнаҫнӑ Шерементьев графӑн керменне ҫитсе курасси. Акӑ, 9 сехетре ушкӑн «Москва» пӑрахут ҫине ларса ҫула тухать. Ӑмӑр ҫанталӑк ҫуталнӑн туйӑнать экскурсие пуҫтарӑннисене. Ҫула тухни тӑватӑ сехетрен аякранах илемлӗ кермен курӑнса каять. Ҫак вырӑна 1812 ҫулта отставкӑри генерал Василий Сергеевич Шерементьев туянать, кермене вара 1880 ҫулта лартма пуҫланӑ. Нумай укҫа-тенкӗ тӑкакласа ҫӗкленӗ кермен паян Атӑл тӑрӑхӗнчи пӗртен-пӗр замок шутланать, ӑна патшалӑх шучӗпе упраса тӑраҫҫӗ. Шел пулин те, совет саманинче ҫаратса пӗтернӗ кермене паян туллин реставрацилеймен-ха. Кунта пулса курни ЧФКФ ӗҫченӗсене питӗ кӑмӑла кайрӗ.