|
Чӑваш Республикин официаллӑ порталӗ пӗлтернӗ тӑрӑх ӗнер, юпан 15-мӗшӗнче, Раҫҫей Федерацийӗн президенчӗ Дмитрий Медведев Николай Фёдорова Хисеп орденӗпе наградӑланӑ. Ку палла Чӑваш Ен президентне пирӗн республикӑри социаллӑ тата экономика ҫитӗнӳсем пысӑк пулнӑран, нумай ҫул хӑй ӗҫне тӑрӑшуллӑ туса пынишӗн панӑ. |
|
Чӑваш чӗлхин 17 томлӑ словарӗн авторне, тӑван чӗлхе пӗлӗвӗн ӑслӑлӑх никӗсне хывнӑ Н.И. Ашмарина (1870 – 1933) халалласа юпа уйӑхӗн 15-мӗшӗнче Чӑваш патшалӑх университетӗнче VΙ хут «Ашмарин вулавӗ» иртрӗ. Маларах вӑл ҫулленех пулатчӗ, халӗ ӑна икӗ ҫулта пӗрре йӗркелеҫҫӗ. Шайӗ сумлӑ — Пӗтӗм Раҫҫейри ӑслӑхпа ӗҫлӗх конференцийӗ. Чӑнах та, республика тулашӗнчен килнӗ ӑсчахсем вулавра сахал мар пулчӗҫ. Пӗрлехи лару хыҫҫӑн ҫакӑн пек секцисемпе ҫум секцисене пайланса ӗҫлерӗҫ: - «Раҫҫей Федерацийӗнчи халӑхсен литература теорийӗпе историйӗ»; - «Пӗтӗмӗшле чӗлхе пӗлӗвӗн ҫивӗч ыйтӑвӗсем»; - «Чӗлхепе литературӑна вӗрентмелли меслетлӗх»; - «Философин, культурологин тата общество историйӗн ыйтӑвӗсем» т.ыт.те. Студентсемпе шкул ачисен доклачӗ-хыпарне итлеме ятарлӑ секци йӗркеленӗ.
Конференцире интересли, усӑлли, чуна пӑлхатаканни сахал мар пулчӗ. «Ашмарин вулавӗн» черетлӗ VΙΙ конференцийӗ 2010 ҫулхи юпара пулӗ. Унта сирӗн доклада та хапӑл тӑвӗҫ. |
|
Чӳкӗн 17-мӗшпе 21-мӗш хушшинче Мускавра «Раҫҫей Федерацийӗн чӗлхисем — халӑхпа патшалӑх пурлӑхӗ» пӗтӗм Раҫҫей канашлӑвӗ иртӗ. Ӑна иртерекенни — Раҫҫей вӗрентӳ ӑслӑлӑхӗн министерствин федераллӑ вӗрентӳ аталанӑвӗн институчӗ. Мероприятире тӑван чӗлхене вӗрентекен вӗрентӳҫӗсен пӗтӗм Раҫҫей шайӗнчи конкурсӑн иккӗмӗш (курӑмлӑ пайӗ) турӗ тата «Вӗрентӳ системинчи икчӗлхеллӗхпе культурӑсен калаҫӑвӗ — Раҫҫей халӑхне чӑмӑртаканнисем» ӑслӑлӑхпа практика конференцийӗ иртӗ. Тӑван чӗлхине вӗрентекенсен ӑмӑртӑвне пирӗн республикӑран Анисия Павловна Игнатьева кайӗ. Вӑл Шупашкарти 12 шкулта чӑваш чӗлхипе литературине вӗрентет, республикӑри «Ҫулталӑк вӗрентевҫи — 2008» конкурс лауреачӗ, 2008 ҫулта чи лайӑх вӗрентӳҫӗсен хушшинчи ӑмӑртӑвӑн ҫӗнтерӳҫи ятне илнӗ.
Хыпар ҫӑлкуҫӗ: Чӑваш Ен вӗрентӳ министерстви |
|
«Нарспи» кун-ҫути курнӑранпа ҫӗр ҫул ҫитрӗ. Ҫак хушӑра нумай япала пирӗн пурнӑҫран тухса ӳкрӗ. Вӑл вара ватӑлмасть, кивелмест, малтанхи пекех пирӗн чун-чӗрене хумхантарать: хурлантарать, савӑнтарать, тунсӑх кӳрет, кӑмӑла ҫӗклет. Ӑна халалласа ҫӗнӗрен те ҫӗнӗ хайлавсем ҫуралаҫҫӗ, тарӑнрах та тарӑнрах тӗпчевсем ҫырӑнаҫҫӗ.
«Нарспи» 100 ҫулне халалласа кӑҫал Чӑваш патшалӑх университетӗнче, К.В. Иванов ячӗллӗ литература музейӗнче ӗҫлӗ уявсем иртрӗҫ. Юпа уйӑхӗн 14-мӗшӗнче вара Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институтӗнче «К.В.Ивановӑн «Нарспи» поэми – чӑваш литературин чаплӑ хайлавӗ» ятпа регионсем хушшинчи ӑслӑхпа ӗҫлӗх конференцийӗ иртрӗ. Малтанхи пӗрлехи ларура Ю.Артемьев, В.Родионов, Г.Федоров профессорсем тухса калаҫрӗҫ. Конференци ӗҫне культурӑпа вӗренӳ элчисем, ӑсчахсемпе студентсем, поэтсемпе вӗрентекенсем хутшӑнчӗҫ. |
|
Авӑн уйӑхӗнче Чӑваш кӗнеке издательстви ҫӗнӗ кӗнеке кӑларчӗ — «Ҫӑлаканӑмар ҫинчен» ятлине, авторӗ Зиновья Душкова. Зиновья Душкова хӑйен хайлавӗсене асамлӑ юмах евӗр ҫырать, хӑйӗн шухӑшне вӑл ырӑлӑх уҫлӑхне йӗркелесе ҫирӗплетет. Кӗнеке вулакана юрату туйӑмӗсене хисеплеме, чӑтӑмлӑха вӗрентет. Ҫыравҫӑ хайлавӗсенче пурнӑҫра сиксе тухма пултаракан тӗрлӗ йывӑрлӑха палӑртать, вӗсене ҫӗнмелли ҫулсене кӑтартать. Кӗнекене Шупашкарти кӗнеке лавккисенчем тупма пулать.
Хыпар ҫӑлкуҫӗ: Чӑваш Ен культура министерстви |
|
Иртнӗ вырсарникун, юпан 12-мӗшӗнче, Кӳкеҫри «Олимпийски» стадионӗнче «Тӑван ен» парнисемшӗн йӗркеленӗ ҫӑмӑл атлетика эстафети иртрӗ. Пурӗ 500 спортсмен хутшӑнчӗ унта! Чи малтан, чупакансене хавхалантарса Шупашкар районӗн пуҫлӑхӗ Анатолий Князев, хаҫат тӗп редакторӗ Валерий Сорокин, Шупашкар районӗн прокурор ҫумӗ Анатолий Иванов тата ыттисем ӑшӑ сӑмах каларӗҫ.
Ӑмӑртӑва пӗтӗмлетне хыҫҫӑн пӗрремеш вырӑнсене ҫаксем тухрӗҫ: * ача пахчисен ушкӑнӗсен хушшинче: «Золушка» ача пахчи (Атлаш ял тӑрӑхӗ); * вӑтам шкул хушшинче: Атайкасси вӑтам шкулӗ; * пӗтӗмешле пӗлӳ паракан шкулсем хушшинче: МВУ «Ҫатра-Лапсар ПППШ»; * ветерансен хушшинче: Шупашкар районӗн тӗп пульници ӗҫченӗсем; Прокуратура ӗҫченӗсем, Атайкассипе Шемшер ял тӑрӑхӗнчи администрацинче ӗҫлекенсем те эстафетӑна хастаррӑн хутшӑнчӗҫ. Куҫакан кубок хальхинче Шупашкар район администрацийӗн УКСпа ЖКХ ушкӑнне лекрӗ.
Ҫӗнтерӳҫӗсене саламлатпӑр!
|
|
Ӗнер, юпан 13-мӗшӗнче, Валерий Иовлев актёр тата режиссёр 50 ҫул тултарчӗ. Ҫак ятпа Трактор тӑвакансен культура керменӗнче уяв каҫӗ иртрӗ. В. Иовлев пултарулӑхӗ анлӑ та пулӑхлӑ. Вӑл театр сцени ҫинче вуншар роль калӑпланӑ, чӑваш телевиденийӗнче ҫӗршер кӑларӑм хатӗрленӗ. Ачасем валли «Ҫывӑр аптраман тавраш», «Ҫӑлтӑрчӑк», «Шевле» передачӑсене эфира кӑларни хӑех тем пек тава тивӗҫлӗ ӗҫ. Валерий Иовлева чӑннипех те ҫӗнӗ чӑваш киновӗн «ашшӗ» теме пулать пулӗ. Пултаруллӑ режиссер ӳкернӗ фильмсен шучӗ ҫирӗмрен те иртрӗ. Унӑн чи паха енӗ — хӑйӗн ӗҫне чунтан юратни. Апла юбиляра чӑваш кино ӗҫӗнче ҫӗнӗ ҫитӗнӳсем сунар! |
|
Ыран, юпан 14-мӗшӗнче, паллӑ чӑваш художникӗ Николай Овчинников ҫуралнӑранпа 90 ҫул ҫитӗ.
Николай Овчинников Сӗнтӗрвӑрри районне кӗрекен Мӗшӗлте ҫуралнӑ. Ялти шкул сукмакне ҫичӗ ҫул таптанӑ хыҫҫӑн вӑл пӗлӗвне ӳстерес тесе Улатӑрти ӳнерпе гравюра училищине вӗренме кайнӑ. Кайран ун валли хӑй алӑкне Ленинградри ӳнер академийӗ уҫнӑ. Пӗр курс вӗреннӗ хыҫҫӑн вӑрҫӑ пуҫланнӑ пирки унӑн академине пӑрахса кайма тивнӗ. 1939-1945 ҫул хушшинче Николай Васильевичӑн салтак пурнӑҫӗпе пурӑнма тивнӗ. Ҫапах та вӑрҫӑ хыҫҫӑн вӑл хӑй ӗмӗтне пӑрахман, Ленинградри И.Е. Репин ячӗллӗ ӳнер институтне вӗренме кӗнӗ. Каярах вӑл аспирантурӑра пӗлӳ пухнӑ, А.М. Герасимов пултарулӑх мастерскойӗнче вӗреннӗ. Николай Ваисльевич — СССР художникӗсен пӗрлӗхӗн пайташӗ, ЧАССР тава тивӗҫлӗ ӳнер ӗҫченӗ, профессор, К.В. Иванов ячӗллӗ ЧАССР Патшалӑх премийӗн лауриачӗ, РСФСР тава тивӗҫлӗ художникӗ. Николай Овчинников ҫут тӗнчерен 2004 ҫулхи нарӑс уйӑхӗнче уйрӑлса кайнӑ. Ҫапах та ун пултарулӑхӗ пурӑнать — вӑл ӳкернӗ ӳкерчӗксем яланах пирӗн куҫ умӗнче. |
|
Юпан 11-мӗшӗнче Ҫӗнӗ Лапсарта субботник иртрӗ. Урамра кӗр тӑрать — хӗл сиввисем пырса киличчен ҫанталӑк хӑйӗн илемне кӑтартса хӑварас тет. Ҫавӑнпа та пулӗ кӗр илемлӗ — йывӑҫсем сарӑ та хӗрлӗ тӗспе хупланнӑ. Шел, ку илем нумая тӑсӑлмасть — алӑкран хӗл шаккани кунран-кун вӑйлӑрах илтӗнет. Ак ҫак илем те ҫухала пуҫларӗ — илемлӗ ҫулҫӑсем ҫӗре тӑкӑна пуҫларӗҫ. Кӗрхи субботниксене тавралӑха тирпейме тата ытларах енӗпе ҫӗре ӳкекен ҫулҫӑсенчен тасатма усӑ кураҫҫӗ. Ак хальхинче те Ҫӗнӗ Лапсар ҫыннисем 100 ытла михӗ пухрӗҫ. Чи хастаррисем хушшинче посёлокри шкулсен вӗренекенӗсемпе вӗрентевҫисем (шкул директорӗ те вӗсенчен юлмарӗ), нумайх хваттерлӗ ҫурт коммитечӗн председателӗсем, Ҫӗнӗ Лапсар администрацийӗнче ӗҫлекен пур халӑх, «Акаци» КК ӗҫченӗсем тата ыттисем пулчӗҫ. Кашни тӑрӑшса ӗҫленине кура посёлок та илемленчӗ!
|
|
Паян Чӑваш Ене икӗ кунлӑха Федеративлӑ Намуби Республикин элчи Самуэль Кавето Мбамбо килсе ҫитнӗ. Паян вӑл Чӑваш Республикин ял хуҫалӑх тата физкультура, спорт тата туризм Министерствисене ҫитсе курма палӑртнӑ. Чӑваш ҫӗрне элчӗ Намубири пӗр хулапа Шупашкар хушшинчи тӑванлӑ хутшӑнусем ҫирӗплетме килнӗ. Ҫавӑн пекех суту-илӳпе, культура ҫыхӑнӑвӗсене те сӳтсе явма палӑртнӑ.
Хыпар ҫӑлкуҫӗ: Чӑваш Енӗн экономикӑллӑ аталанӑвӗн Министерстви |
-2.7 °C